Bizim geleneksel mahalle anlayışımız dirençli kentlerin anahtarı

Salgın, baÅŸladığından beri bireysel ve toplumsal yaÅŸantımızda pek çok ÅŸeyi deÄŸiÅŸtirdi. Kent hayatının olmazsa olmazı 'bir araya gelme' eyleminden kaçınır olduk bir kere. Bu durum tüm yaÅŸamımıza, çalışmamıza, ulaşımımıza,  eÄŸitimimize ve sosyalleÅŸmemize yansıdı.WRI, uluslararası bir araÅŸtırma enstitüsü.Amacı sürdürülebilir kentlerin artması. Enstitü'nün Türkiye Sürdürülebilir Åžehirler Direktörü Dr. GüneÅŸ Cansız'la, pandemiyle birlikte deÄŸiÅŸen ve hatta daha da deÄŸiÅŸmek zorunda olan ÅŸehir yaÅŸamını konuÅŸtuk. Cansız daha samimi, daha 'kompakt' ve daha 'havadar' bir ÅŸehir yaÅŸamı öneriyor, tüm dünyanın da bu yolda ilerlediÄŸini söylüyor!Farklı ÅŸehirlerden örnekler…Bu da aslında, her ne kadar bugünlerde unutulmaya yüz tutsa da bizim toplumumuzun geleneksel mahalle kültürüne denk düÅŸüyor. Yani çocuklarımızın mahalle okuluna gittiÄŸi, karşı bakkaldan alışveriÅŸ yaptığımız, ekmeÄŸimizi köÅŸedeki fırından sıcak sıcak aldığımız, iÅŸe yürüyerek ya da otobüse binip gittiÄŸimiz, herkesin birbiriyle selamlaÅŸtığı o nostaljik günler gibi. Çocukların parklarda koÅŸuÅŸtuÄŸu, her hafta kurulan pazarın mahalleli tarafından beklendiÄŸi, yeÅŸil alanların bol olduÄŸu, yerel üretim ve tüketimin mümkün olduÄŸu günler…Dünyada da artık bu yaklaşım kabul görüyor. ÖrneÄŸin Paris'in '15 dakikalık ÅŸehir' yaklaşımı… Her ÅŸeye en kısa mesafede ulaÅŸabilmeyi amaçlıyor. Türkiye'nin metropolü Ä°stanbul içinse Dr. GüneÅŸ Cansız'ın belirttiÄŸi en önemli konu, farklı coÄŸrafi bölgelerden yeni çekim merkezi kentler oluÅŸturmanın gerekliliÄŸi…Dr. GüneÅŸ Cansız, WRI Türkiye Sürdürülebilir Åžehirler Direktörü. WRI, sürdürülebilir kentler için çalışan bir araÅŸtırma enstitüsü.Pandemi sonrası ÅŸehircilik adına dünyada atılan adımlar neler?Uluslararası mimarlık ve tasarım firması WATG'nin geliÅŸtirdiÄŸi 'YeÅŸil Blok' yaklaşımı, New York sokakları için yeÅŸil, arabasız, açık hava odaklı bir sokak tasarımı öngörüyor. Çin'de 20'nci yüzyılın 'bahçe ÅŸehri' yaklaşımına atıfla, metropollerden sürdürülebilir tarım arazileri ve yeÅŸil kuÅŸaklarla ayrılmış, saÄŸlık bilincine sahip mini uydu yerleÅŸimler oluÅŸturulması planlanıyor. Paris'in '15 dakikalık ÅŸehir' yaklaşımı, kent sakinlerinin ihtiyaç duyduÄŸu hizmetleri en kısa mesafede alabilmesine dayanıyor. Ayrıca ulaşımdaysa bisiklet kullanılması amaçlanıyor. Kent tükettiÄŸi gibi üretmeli de…Özellikle Ä°stanbul gibi metropolleri düÅŸündüÄŸümüzde Türkiye için en ideal ÅŸehir planlama yaklaşımı nedir?Büyük kentler ulaşım, ekonomi ve nüfusun yığılma noktaları. Bu yığılma dengeli dağılmadığında ulaşım, konut, çalışma gibi alanlarda sorunlar çıkabilir. Türkiye'de 30 büyükÅŸehir belediyesi var. Ä°stanbul nüfusu, büyükÅŸehir olma kriteri olan 750 binlik alt sınırın yaklaşık 22 katı. Ä°stanbul'un nüfus yoÄŸunluÄŸunu planlamadan önce, Türkiye kentleri arasındaki dengesiz nüfus dağılımını planlamak gerek. Bunun için de sanayinin farklı dallarıyla, eÄŸitimle, saÄŸlıkla, turizmle ön plana çıkan, farklı coÄŸrafi bölgelerden yeni çekim merkezi kentler oluÅŸturmak gerekiyor. Farklı kentler çalışma ve yaÅŸama anlamında cazip hale getirilmediÄŸi sürece nüfus yoÄŸunluÄŸunu, Ä°stanbul sınırları içinde geliÅŸtirecek bir planlama ya da projeyle çözmek oldukça güç.Åžehircilik uzun soluklu düÅŸünmeyi gerektirir. Gelecek için bugünden ne yapabiliriz?Kent ve çevresindeki bölge bir bütün.  Kentlerin doÄŸal kaynakları ve gıdayı sadece 'tüketen' taraf olmaması, yeÅŸille ve tarımla bütünleÅŸmiÅŸ 'üreten' tarafa geçmesi saÄŸlanmalı.Eskiden olduÄŸu gibi çocukların mahalle mektebine gittiÄŸi, alışveriÅŸin karşı bakkaldan yapıldığı düzen en ideali diyebilir miyiz?Parklarla, pazar alanlarıyla, yeÅŸil alanlarla,  bostanlarıyla yerel üretim ve tüketimin mümkün olduÄŸu; paylaÅŸmanın, selamlaÅŸmanın hala deÄŸer olduÄŸu mahallelerimizi geliÅŸtirmemiz bugünün ve geleceÄŸin krizlerinin üstesinden gelmemiz ve güncel tanımla daha dirençli kentler yaratmamız için çok önemli bir seçenek.'Taşıt odaklı yaÅŸamdan vazgeçmeliyiz'Åžehirlerde ulaşımı nasıl saÄŸlayacağız?Kentler artık taşıt odaklı planlama anlayışından vazgeçmeli. Pek çok firma salgın sonrasında ofis bağımsız çalışma modellerine geçiÅŸ planlıyor. Özel araç kullanımı yerine, hijyenik, kalabalık olmayan ve sefer sıklığı arttırılmış toplu taşıma imkanları çoÄŸalmalı. Bisiklet, scooter ve yürüme yaygınlaÅŸmalı. Bunun için de kentsel kullanım alanlarının uzak mesafelere yayılmadan tasarlanması gerek. Artık milyonları her gün aynı saatlerde evden çıkaracak sistemleri terk etmek gerekiyor.Bisiklet yollarımız uzuyorTürkiye'de hayata geçirilen projeler neler?Kent içi bisikletli ulaşımın planlanması salgın döneminde ivme kazandı. ÖrneÄŸin bisiklet ve yaya eylem planı hazırlayan Ä°zmir, kentin çeÅŸitli alanlarında bisiklet yolları inÅŸa ediyor. Ankara'da 'çevre dostu ulaşım dönemi' baÅŸladı. Ä°stanbul da bisiklet yollarını hızla arttırma çabası içinde. Anadolu'nun pek çok kentinde bisiklet kullanımı bir kültür olarak var ve ne mutlu ki yerel yönetimler de bu kültüre ve halkın talebine uygun projeler geliÅŸtirmeye baÅŸladı.

Bir önceki yazımız olan Kadınları kendi evinde, kendi kocası, sevgilisi, tanıdığı bir erkek öldürüyor başlıklı makalemizde 112, Erkek ve Kadın hakkında bilgiler verilmektedir.